به گزارش سلامت نیوز به نقل از studyfinds، ازدواج یعنی به اشتراک گذاشتن زندگی با فردی خاص. اما پژوهش جدیدی در ایران نشان می‌دهد که همسران ممکن است چیزهایی بیش از عشق با یکدیگر به اشتراک بگذارند: باکتری‌های دهان و حتی مشکلات سلامت روان.
در این پژوهش، زوج‌های تازه‌ازدواج‌کرده بررسی شدند. مشخص شد وقتی یکی از همسران دچار افسردگی و اضطراب باشد، ترکیب باکتری‌های دهان همسر سالم نیز به‌تدریج شبیه او می‌شود. این تغییرات میکروبی، با تغییراتی در خلق‌وخو و کیفیت خواب همسر سالم همراه بود.
فقط پس از ۶ ماه زندگی مشترک، همسرانی که در آغاز هیچ مشکلی نداشتند، دچار افزایش چشمگیر در علائم افسردگی، اضطراب و اختلالات خواب شدند—هرچند نه به شدت همسرشان، اما در همان مسیر.
چطور باکتری‌ها بین زوجین منتقل می‌شوند؟
هر بار که همسرتان را می‌بوسید، غذای مشترک می‌خورید، یا در فضای بسته کنار او هستید، میلیون‌ها باکتری را جابه‌جا می‌کنید. اکثر این تبادل‌ها بی‌ضرر یا حتی مفید است. اما این مطالعه مسیر جدیدی را مطرح می‌کند: امکان انتقال وضعیت روانی از طریق تبادل باکتریایی دهان.
پژوهش به سرپرستی دکتر رضا راست‌منش، پژوهشگر مستقل، انجام شد و در آن ۱۷۴۰ زوج از دو کلینیک خواب خصوصی در تهران، بین فوریه تا اکتبر ۲۰۲۴ شرکت کردند. از میان آنها، ۲۶۸ زوج که یکی از همسران افسرده و مضطرب بود و دیگری سالم، به‌دقت بررسی شدند. نمونه‌های بزاق، تست‌های سلامت روان، و آنالیز پیشرفته ژنتیکی باکتری‌های دهان از همه شرکت‌کنندگان گرفته شد.
در آغاز، همسران سالم در تست‌های افسردگی، اضطراب و کیفیت خواب نمرات طبیعی داشتند. اما پس از شش ماه زندگی با همسر مبتلا، این نمرات به‌طور معنی‌داری افزایش یافتند.
تغییرات در میکروبیوم دهانی و هورمون استرس
میکروبیوم دهان—جامعه‌ای از میکروارگانیسم‌ها در دهان ما—در همسران سالم نیز به مرور شبیه به شریک زندگی افسرده‌شان شد. تحلیل‌های آماری پیشرفته نشان دادند که باکتری‌هایی مانند Clostridia، Veillonella، Bacillus، و Lachnospiraceae در هر دو گروه افزایش یافتند.
این باکتری‌ها بی‌ربط نیستند؛ تحقیقات قبلی نیز آنها را با افسردگی، اضطراب و اختلالات خواب مرتبط دانسته‌اند. گمان می‌رود این باکتری‌ها یا از طریق نفوذ به سد خونی-مغزی یا از مسیر «محور میکروبیوم دهان-مغز» بر روان تأثیر می‌گذارند.
سطح کورتیزول (هورمون استرس) در بزاق نیز در همسران سالم افزایش یافت، که نشان می‌دهد سیستم پاسخ استرسی آنها نیز فعال شده است.
تأثیرات شدیدتر در زنان
زنان بیشتر از مردان تحت تأثیر این تبادل باکتریایی قرار گرفتند. آنها افزایش بیشتری در علائم روانی و تغییرات باکتریایی دهانی نشان دادند.
نتایج درمانی مهم
این یافته‌ها ممکن است باعث بازنگری در روش درمان افسردگی و اضطراب شود. به جای تمرکز تنها بر فرد بیمار، شاید نیاز باشد همسر او نیز همزمان تحت درمان قرار گیرد.
یافته‌های این پژوهش بر شواهد پیشین نیز استوار است—از جمله تحقیقاتی که نشان داده‌اند انتقال باکتری روده از موش‌های افسرده به موش‌های سالم، باعث بروز رفتارهای افسردگی در آنها شده است. همچنین مشخص شده که مصرف پروبیوتیک‌ها (باکتری‌های مفید) می‌تواند به بهبود خلق و کاهش اضطراب در انسان و حیوان کمک کند.
محدودیت‌ها و پیامدها
البته این مطالعه محدودیت‌هایی هم دارد: مدت زمان مطالعه تنها شش ماه بود، عوامل محیطی و سبک زندگی مشترک در نظر گرفته نشدند، و شرکت‌کنندگان از بررسی‌شدن خود آگاه بودند که ممکن است در پاسخ‌هایشان تأثیر گذاشته باشد. همچنین این تحقیق فقط روی زوج‌های فارسی‌زبان ایرانی انجام شده و ممکن است به دیگر جمعیت‌ها قابل تعمیم نباشد.
با این حال، این تحقیق نگرشی نوین و مهم ارائه می‌دهد: در روابط نزدیک، ما نه‌تنها احساسات، بلکه باکتری‌هایی را نیز به اشتراک می‌گذاریم که ممکن است بر روان ما تأثیر بگذارند.
نظر شما